Όπως έχουμε ξαναγράψει, ο ομορφότερος περίπατος στην Ρώμη είναι αυτός που δεν έχει προγραμματιστεί, αυτός που δεν έχει κάποιον συγκεκριμένο σκοπό ή προορισμό. Ακολουθώντας είτε το ένστικτο, είτε την περιέργεια, προσπαθώντας να μαντέψουμε τι βρίσκεται πέρα από την στροφή του σοκακιού, τι να φωτογραφίζει άραγε ένας τουρίστας κάπου στο βάθος, ή από πού προέρχεται ο μακρινός ήχος του εκκλησιαστικού οργάνου, ανακαλύπτουμε προορισμούς άγνωστους στο ευρύ κοινό, θέματα που δεν υπάρχουν γραμμένα σε κανέναν τουριστικό οδηγό, τόπους, παράξενες παραδόσεις.

Βασιλική του Αγίου Αυγουστίνου

Η βασιλική του Αγίου Αυγουστίνου (Sant’Agostino), βρίσκεται χαμένη ανάμεσα στα σοκάκια που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την πιάτσα Ναβόνα. Εξωτερικά ο τρίκλιτος ναός δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα, αντίθετα στα βιαστικά μάτια του περαστικού φαίνεται αρκετά λιτός, ίσως επειδή η αρχιτεκτονική μπαρόκ, τόσο συχνά παρούσα στο κέντρο της πόλης, σε αυτήν την περίπτωση λείπει. Η πρόσοψη βλέπει προς την ομώνυμη πλατειούλα. Δύο είναι τα χαρακτηριστικά που την κάνουν και ξεχωρίζει: Πρώτον, είναι εμπνευσμένη από την πρόσοψη της Santa Maria Novella της Φλωρεντίας και δεύτερον, η πρόσοψη κατασκευάστηκε από μάρμαρο, τραβερτίνη, παρμένο εξ’ ολοκλήρου από το Κολοσσαίο. Ήταν η εποχή που τα αρχαία οικοδομήματα και μνημεία λειτουργούσαν σαν αστικά νταμάρια για την κατασκευή χριστιανικών έργων.

Η βασιλική του Αγίου Αυγουστίνου (Sant’Agostino), βρίσκεται χαμένη ανάμεσα στα σοκάκια που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την πιάτσα Ναβόνα. Εξωτερικά ο τρίκλιτος ναός δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα, αντίθετα στα βιαστικά μάτια του περαστικού φαίνεται αρκετά λιτός, ίσως επειδή η αρχιτεκτονική μπαρόκ, τόσο συχνά παρούσα στο κέντρο της πόλης, σε αυτήν την περίπτωση λείπει. Η πρόσοψη βλέπει προς την ομώνυμη πλατειούλα. Δύο είναι τα χαρακτηριστικά που την κάνουν και ξεχωρίζει: Πρώτον, είναι εμπνευσμένη από την πρόσοψη της Santa Maria Novella της Φλωρεντίας και δεύτερον, η πρόσοψη κατασκευάστηκε από μάρμαρο, τραβερτίνη, παρμένο εξ’ ολοκλήρου από το Κολοσσαίο. Ήταν η εποχή που τα αρχαία οικοδομήματα και μνημεία λειτουργούσαν σαν αστικά νταμάρια για την κατασκευή χριστιανικών έργων.

Καραβάτζιο, «Παναγία των Προσκυνητών»

Η μεγαλύτερη έκπληξη όμως βρίσκεται στο πλούσια διακοσμημένο εσωτερικό: Ανάμεσα στα παρεκκλήσια που ανοίγουν αριστερά και δεξιά των πλαϊνών κλιτών, θα ανακαλύψουμε ούτε λίγο ούτε πολύ έναν πίνακα του Καραβάτζιο (Caravaggio), ένα από τα πιο σπουδαία έργα του, την «Παναγία των Προσκυνητών» (Madonna dei pellegrini) ή «Παναγία του Λορέτο». Μπορούμε σχεδόν να το αγγίξουμε, να το θαυμάσουμε από κοντά, η μόνη απαγόρευση αφορά την χρήση του φλας.

Το εκκλησιασικό όργανο του Αγ. Αντωνίου των Πορτογάλων

Συνεχίζοντας τον περίπατό μας, θα χρειαστούν μόλις άλλα 100-150 μέτρα για να φτάσουμε στον ναό του Αγίου Αντωνίου των Πορτογάλων (Sant’Antonio dei Portoghesi). Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον πύργο του πιθήκου και αυτή την φορά η παρουσία του μπαρόκ διακρίνεται έντονα στην πρόσοψη.

Το εκκλησιασικό όργανο του Αγ. Αντωνίου των Πορτογάλων

Ο ναός κατασκευάστηκε το 1445 για να προσφέρει άσυλο στους πορτογάλους προσκυνητές και διατήρησε μέχρι και σήμερα αυτήν την ιδιότητα, γίνοντας η επίσημη εκκλησία της πορτογαλικής κοινότητας. Το εσωτερικό, αν και μικρό, είναι πλουσιότατα διακοσμημένο σε στυλ μπαρόκ, σχεδόν υπερβολικά, με πολύχρωμα μάρμαρα, επιχρυσωμένες επιφάνειες και διακοσμητικά στοιχεία. Εντυπωσιάζει η διακόσμηση του εκκλησιαστικού οργάνου που βρίσκεται πάνω από την είσοδο.

Πιάτσα ντέλα Κιέζα Νουόβα, άγαλμα Μεταστάσιου

Ο δρόμος θα μας οδηγήσει μπροστά από την Γερουσία, από τον Σαντ’ Ίβο αλά Σαπιέντσα και επιστρέφοντας για λίγα μέτρα στα βήματά μας θα βρεθούμε στην πιάτσα Ναβόνα. Θα περάσουμε μπροστά από το άγαλμα του Πασκουίνο και θα ακολουθήσουμε την via del Governo Vecchio μέχρι την πλατεία του Ρολογιού. Εκεί θα στρίψουμε για να βγούμε στην κεντρική via Vittorio Emanuele II. Αριστερά μας θα αντικρύσουμε την πιάτσα ντέλα Κιέζα Νουόβα (piazza della Chiesa Nuova) με την ομώνυμη εκκλησία, το «Ορατόριο», η πρόσοψη του οποίου είναι έργο του Μπορομίνι, την γνωστή «κρήνη της σουπιέρας» (fontana della terrina), η οποία λόγω της χαμηλής πίεσης του νερού στέκεται κάτω από το επίπεδο της πλατείας, και τέλος το άγαλμα του Μεταστάσιου, πατέρα του ιταλικού μελοδράματος.

San Giovanni dei Fiorentini

Ακολουθώντας πάλι την via Vittorio Emanuele II με προορισμό τον Τίβερη θα βρεθούμε τέλος δίπλα από μια άλλη εκκλησία, την βασιλική του Αγίου Ιωάννη των Φλωρεντινών (San Giovanni dei Fiorentini). Κατασκευασμένη στο τέλος της via Giulia, της ευθείας οδού που οδηγούσε τους προσκυνητές κατευθείαν στο Βατικανό και οικοδομημένη από την κοινότητα των Φλωρεντινών, όπου ακόμη φυλάσσεται το ιστορικό αρχείο της κοινότητας, είχε σαν σκοπό να προκαλέσει με την μεγαλειότητά της τον θαυμασμό των προσκυνητών προς το κράτος της Φλωρεντίας. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά και περιέργειες είναι τρία: Εδώ βρίσκεται θαμμένος ο Μπορομίνι· αν και αυτόχειρας, δεν πέθανε αμέσως πέφτοντας επάνω στο σπαθί αλλά στην αγωνία του θανάτου που κράτησε δύο μέρες μετανόησε και έτσι μπόρεσε να ταφεί σε χριστιανική εκκλησία. Μια δεύτερη ιδιαιτερότητα είναι πως η εκκλησία είναι η μοναδική στην Ρώμη που επιτρέπει την είσοδο σε κατοικίδια ζώα και τέλος, ο ιδιόμορφος τρούλος της, σαφώς επιμηκυμένος σε σχέση με τα πρότυπα, έλαβε το παρατσούκλι «πιπιλισμένο κουφέτο».
Ο περίπατος τελειώνει εδώ, στις όχθες του Τίβερη, χαρίζοντας μας όμως τις τελευταίες θέες από δύο από τις πιο σημαντικές γέφυρες του Τίβερη, καθώς ακολουθούμε το ποτάμι για να γυρίσουμε στο σημείο της εκκίνησης: Πρόκειται για την γέφυρα Vittorio Emanuele II που οδηγεί κατευθείαν στον Άγιο Πέτρο και την διπλανή της, πόντε Σαντ΄ Άντζελο που οδηγεί στο ομώνυμο κάστρο. Το Βατικανό φαίνεται πραγματικά κοντά στο σημείο που βρισκόμαστε και η επιθυμία για μια επίσκεψη και εκεί παίρνει μορφή στο μυαλό μας.
Διαδρομή: περίπου 2 χλμ
A: Bασιλική του Αγίου Αυγουστίνου
B: Άγιος Αντώνιος Πορτογάλων
C: Σαντ’ Ίβο αλά Σαπιέντσα
D: πιάτσα Ναβόνα
E: πιάτσα Πασκουίνο
F: πιάτσα Κιέζα Νουόβα
G: Βασιλική του Αγίου Ιωάννη των Φλωρεντινών
H: γέφυρα Vittorio Emanuele II
I: πόντε Σαντ’ Άντζελο