Δεν θα έκανα ποτέ αυτό το επάγγελμα αν ήταν να αντιγράφω άλλους.

Μπορομίνι

Όταν το 1642 ο Μπορομίνι δέχτηκε την πρόσκληση του πάπα Ουρβανού Η’ Μπαρμπερίνι να ανασκευάσει την υπάρχουσα εκκλησία του τοπικού πανεπιστημίου, είχε τουλάχιστον δύο βεβαιότητες: Πρώτον, έπρεπε να δημιουργήσει κάτι το ξεχωριστό, κάτι το μοναδικό. Η συμβουλή στον πάπα για την ανάθεση του έργου σε αυτόν, είχε δοθεί από τον ίδιο τον αντίπαλο και δάσκαλό του, τον Μπερνίνι.
Δεύτερον, θα έπρεπε να αποδώσει τις αναγκαίες τιμές στον εργοδότη του, συνδέοντας το έργο με το όνομα και την οικογένεια του πάπα. Τα κατάφερε και με το παραπάνω: Ο ναός του Sant’Ivo alla Sapienza (Σαντ’ Ίβο στη Σαπιέντσα), αποτελεί ίσως το ομορφότερο δείγμα μπαρόκ στην Ρώμη, μοναδικό στο είδος του και θεωρείται το κυριότερο αριστοτέχνημά (Opus magna) του Μπορομίνι.

Ο ήδη υπάρχων χώρος, το προαύλιο και το σχήμα της προϋπάρχουσας εκκλησίας δεν άφηναν πολλά περιθώρια για ελευθερία σχεδιασμού· οι διαστάσεις ήταν ήδη δεδομένες και ο χώρος που είχε στην διάθεσή του ο Μπορομίνι ήταν αυτός ενός χοντροκομμένου τετράγωνου. Σαν λύση επέλεξε την γεωμετρική φαντασία, την συμβολογία και την χρήση μεικτόγραμμου σχεδίου.

Σχεδιάζοντας ένα ισόπλευρο τρίγωνο (σύμβολο της Αγίας Τριάδας), έπειτα άλλο ένα, προσθέτοντας και αφαιρώντας από το εξάγωνο κυρτά και κοίλα τμήματα βάσει ενός λογικού σχεδίου, θα πραγματοποιήσει την σχηματοποιημένη φιγούρα τριών μελισσών, σύμβολο της φιλανθρωπίας, σύνεσης και επιμέλειας αλλά προπαντός σύμβολο της οικογένειας των Μπαρμπερίνι. Πράγματι, το σχέδιο της εκκλησίας έχει τη μορφή μέλισσας, ολόκληρο το σώμα του κτιρίου είναι μια μεγάλη μέλισσα, ενώ ο ελικοειδής φανόπυργος στην κορυφή θα πάρει την μορφή κεντριού μέλισσας (ορισμένοι ισχυρίζονται πως αναπαριστά τον Πύργο της Βαβέλ). Ο ναός παρουσιάζει επίσης σύμβολα περιστεριών, αστέρων και εξάκορφων ορέων, σύμβολα της οικογένειας Chigi (Κίτζι), φόρος τιμής στον πάπα Αλέξανδρο Ζ‘, ο οποίος βοήθησε κατά ένα μικρό μέρος στην αποπεράτωση του έργου.
Η κατασκευή του ναού διήρκησε 20 περίπου χρόνια.

Το έργο του Μπορομίνι δεν ακολουθεί μια ενιαία αρχιτεκτονική σκέψη, στην πραγματικότητα το γοτθικό και το κλασικό στοιχείο ενώνονται μεταξύ τους.
Το εντυπωσιακό εσωτερικό του ναού, εκθαμβωτικά λευκό, με μια αδιάκοπη διαδοχή μεταξύ κοίλων και κυρτών επιφανειών, με τον τρούλο να στηρίζεται σε κίονες κορινθιακού ρυθμού, δικαίως θεωρείται μία από τις υψηλότερες εκφράσεις του ρωμαϊκού μπαρόκ.
Το σύνθετο σχεδιάγραμμα παραμένει αμετάβλητο καθ’ όλο το ύψος του ναού, διατηρώντας την αρχική πλοκή των γραμμών ακόμη και στην καμπύλη του τρούλου. Η βασική καινοτομία και μοναδικότητα, ήταν η ιδέα του Μπορομίνι να δώσει μια κάθετη συνέχιση στο πολύπλοκο σχήμα του σχεδίου του δαπέδου, χωρίς διακοπή, μέχρι τον τρούλο, ο οποίος χάνει πλέον το παραδοσιακό στατικό σχήμα του και ενοποιείται με τον ναό.

Ο ναός βρίσκεται στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος που φιλοξενούσε το πρώτο πανεπιστήμιο – Studium Urbis – της Ρώμης “Sapienza”, που ιδρύθηκε από τον Πάπα Βονιφάτιο H’ το 1303 και που παρέμεινε σε αυτόν τον χώρο μέχρι το 1935, χρονιά που μεταφέρθηκε στην θέση που κατέχει μέχρι και σήμερα. Ένα πανέμορφο προαύλιο στολίζει το κέντρο του συγκροτήματος.

Το προαύλιο του συγκροτήματος

Μετά την μεταφορά της έδρας του πανεπιστημίου, στο κτίριο εγκαταστάθηκε το Κρατικό Αρχείο της Ρώμης, που διατηρεί όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με την πόλη για όλη τη διάρκεια της παπικής εξουσίας, από τον ένατο αιώνα μέχρι το 1870.
Ο ναός του Σαντ’ Ίβο είναι επισκέψιμος κάθε Κυριακή 9.00-12.00, ενώ παραμένει κλειστός Ιούλιο-Αύγουστο.

Η είσοδος βρίσκεται εδώ.