Μπαίνοντας σε πολλές από τις παλιές βασιλικές και εκκλησίες της Ρώμης, πριν τις περιηγηθούμε θα πρέπει να χαμηλώσουμε το βλέμμα μας και να παρατηρήσουμε το δάπεδο. Θα δούμε μια διακόσμηση αποτελούμενη από ένα είδος βυζαντινού μαρμαροθετήματος με γεωμετρικά μοτίβα και πολύχρωμα μάρμαρα, που αναπτύχθηκε στη Ρώμη από τον 11° ως τον 13° αιώνα πάνω-κάτω.  Οι τεχνίτες ανήκαν σε οικογένειες ντόπιων μαρμαροποιών, η κυριότερη από τις οποίες ήταν αυτή των Cosmati. Για αυτό το λόγο, το συγκεκριμένο στυλ που αναπτύχθηκε τότε ονομάζεται «stile cosmatesco» (Cosmatesque). Είναι επίσης γνωστό σαν opus alexandrinum ή και opus sectile. Οι διάφορες ποιλικίες μαρμάρων που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από ρωμαϊκά κτίρια και ναούς.
Πρόκειται για πραγματικά έργα τέχνης που για τη δημιουργία τους χρειάστηκε μεγάλη τεχνική ικανότητα αλλά και υπομονή.

Οι κυριότεροι ναοί όπου μπορούμε να συναντήσουμε αυτό το στυλ είναι οι εξής (τους μεταφέρω στα ιταλικά για μια καλύτερη εύρεση στον χάρτη):

Santa Maria Maggiore
Santa Maria in Cosmedin
San Clemente
San Benedetto in Piscinula
San Crisogono
Santa Croce in Gerusalemme
Santi Quattro Coronati
Santa Maria in Aracoeli
Santi Giovanni e Paolo
San Gregorio al Celio
San Saba
San Lorenzo fuori le Mura
San Paolo fuori le Mura (chiostro)
San Giovanni in Laterano (chiostro)