Ο ναός του Θεού Κλαύδιου ήταν από τους μεγαλύτερους ρωμαϊκούς ναούς της Ρώμης και κατασκευάστηκε ύστερα από τον θάνατο του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ο Κλαύδιος, θείος του Καλιγούλα πέθανε το 54 μ.Χ. δηλητηριασμένος από μανιτάρια που του σέρβιρε η γυναίκα του Αγριππίνα, μητέρα του Νέρωνα. Αυτό δεν την εμπόδισε να τιμήσει τον σύζυγό της θεοποιώντας τον και αφιερώνοντας σε αυτόν ένα μεγαλοπρεπή ναό στον Καίλιο λόφο. Η έκταση του ναού ήταν τεράστια και οικοδομήθηκε πάνω σε μια πλατφόρμα από τραβερτίνη (180Χ200 μέτρα). Αρκεί να φανταστούμε πως η έκταση που καταλάμβανε ήταν μεγαλύτερη από αυτή του μελλοντικού Κολοσσαίου που θα κατασκευαστεί αργότερα δίπλα του.

Τα όρια του ναού του Κλαύδιου σε χάρτη της σημερινής Ρώμης

Η αυτοκρατορική Ρώμη επί Μ. Κωνσταντίνου. Με το κόκκινο βέλος ο ναός του Κλαύδιου, με κίτρινη γραμμή το τμήμα που έχει διασωθεί, με την πράσινη βούλα η σημερινή πλατεία piazza dei Santissimi Giovanni e Paolo, με το μπλε βέλος το υδραγωγείο Aqua Claudia που έφτανε μέχρι τον Παλατινό λόφο (Νέρωνας).

Piazza dei Santissimi Giovanni e Paolo: ό,τι έχει απομείνει από τον αρχαίο ναό. Σε αυτό το σημείο από πάνω του οικοδομήθηκε μοναστήρι.

Τα απομεινάρια του ναού. Βρίσκονταν σε δύο επίπεδα.

Και όμως, ένας τόσο σημαντικός ναός είναι αρκετά άγνωστος στο ευρύ κοινό. Αυτό εξηγείται από το γεγονός πως ο ναός και η γιγαντιαία πλατφόρμα που στέκονταν, εξαφανίστηκαν, έμειναν ελάχιστα απομεινάρια. Πρόκειται για ένα κλασικό παράδειγμα ανακύκλωσης αρχαίων υλικών για την κατασκευή νέων κτηρίων, τακτική ευρέως διαδεδομένη στη Ρώμη. Αν αναρωτιόμαστε λοιπόν ποια ήταν η τύχη του τεράστιου όγκου του τραβερτίνη και των πολύτιμων μαρμάρων, αρκεί να στρέψουμε τη ματιά μας προς το Palazzo Venezia και την βασιλική του αγίου Μάρκου που βρίσκεται δίπλα του. Πηγές του 15ου αιώνα αναφέρουν πως κατασκευάστηκαν από το «νταμάρι» του ναού.
Η περιοχή του Καίλιου Λόφου άρχισε να μεταβάλλεται ήδη από τον 11° αιώνα, όταν μετά την καταστρεπτική επιδρομή του Ροβέρτου Γυισκάρδου το 1084 άρχισαν να οικοδομούνται οχυρωμένα μοναστήρια στα υψώματα γύρω από το Λατερανό.

Ο ναός του Κλαύδιου επιφυλάσσει μια έκπληξη. Κάτω από αυτόν βρίσκεται ένα δίκτυο στοών ενός αρχαίου λατομείου τόφου. Αυτό το υλικό είναι ένα μαλακό πέτρωμα, βασικό και αναντικατάστατο δομικό υλικό κατά την αρχαιότητα. Το λατομείο έμεινε ενεργό για περίπου 1.000 χρόνια, από λίγο πριν την κατασκευή του ναού μέχρι τον Μεσαίωνα. Πρόσφατα χαρτογραφήθηκε πλήρως αλλά απαγορεύεται η είσοδος στο κοινό. Στο εσωτερικό του η θερμοκρασία είναι σταθερή και ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει και 2-3 λιμνούλες με καθαρό κρυστάλλινο νερό που προέρχεται από υπόγεια υδροφόρα στρώματα. Πρόκειται για μια εντελώς μυστική γωνιά της Ρώμης, μόλις 300 μέτρα από το Κολοσσαίο.

Ο ναός του Κλαύδιου βρίσκεται εδώ.

* * *