Κυρηνάλιο, το Προεδρικό Μέγαρο

Το Προεδρικό Μέγαρο ή αλλιώς Παλάτσο ντελ Κουιρινάλε (palazzo del Quirinale) βρίσκεται στην κορυφή ενός από τους εφτά λόφους της Ρώμης, από τον οποίο παίρνει και το όνομά του.

Παλάτσο ντελ Κουιρινάλε

Είναι η επίσημη κατοικία του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας και ένα από τα σύμβολα του ιταλικού κράτους.

Η ανέγερση του ξεκίνησε το 1583 και είναι ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια στην πρωτεύουσα, τόσο από άποψη τέχνης, όσο και από πολιτική σκοπιά.

Μέχρι το 1870 ήταν η θερινή κατοικία του Ρωμαίου Ποντίφικα, αργότερα έγινε το βασιλικό ανάκτορο του οίκου Σαβοΐας. Με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας, η οποία έλαβε χώρα μετά το δημοψήφισμα της 2ας Ιουνίου 1946, το κτίριο έγινε η κατοικία του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας.

Κατά την ρωμαϊκή εποχή το collis Quirinalis είχε μεγάλη στρατηγική σημασία και οχυρώθηκε ήδη από τα παλαιότερα χρόνια, περιλήφθηκε δε αργότερα στα Σέρβια Τείχη της πόλης.

Στον λόφο είχαν έδρα αρχαιότατοι τόποι λατρείας και ναοί, όπως ο ναός του Κουϊρίνο, της Υγείας (Salus) του Σάγκου (Semo sancus), ή πιο πρόσφατοι όπως ο μεγαλοπρεπής ναός του Σέραπι, κατασκευασμένος από τον Καρακάλλα τον τρίτο αιώνα. Από αυτόν τον τελευταίο σώζονται ακόμα οι Διόσκουροι που βρίσκονται στην πλατεία μπροστά από το μέγαρο.

Με την πτώση της αυτοκρατορίας και την καταστροφή των υδραγωγείων οι λόφοι θα εγκαταλειφθούν από τον πληθυσμό – ο οποίος συρρικνώθηκε γύρω από τον Τίβερη – και θα μείνουν ακατοίκητοι μέχρι τον Ύστετο Μεσαίωνα.
Στις αρχές του 16ου γύρω από τον χώρο της σημερινής πλατείας άρχισαν να εμφανίζονται μέγαρα και επαύλεις ευγενών και ιεραρχών, όπως εκείνη του Καρδινάλιου Carafa, που θέλησε να χτίσει μια βίλα με αμπελώνα στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το Palazzo del Quirinale. Το 1550 η Βίλα Carafa μισθώθηκε από τον καρδινάλιο Ιππόλυτο Ντ’ Έστε, επίσης ιδιοκτήτη της Villa d’Este στο Τίβολι, ο οποίος μετέτρεψε το αμπέλι σε ένα περίτεχνο κήπο, με βρύσες, σιντριβάνια, γλυπτά.

Η ομορφιά της βίλας και του τοπίου δεν πέρασε απαρατήρητη στα μάτια του πάπα Γρηγόριου Η’, ο οποίος θέλησε να μεταφέρει εκεί την παπική Αυλή για τους καλοκαιρινούς μήνες. Η αλήθεια είναι πως το Βατικανό ποτέ δεν πολυάρεσε σαν έδρα στους πάπες και πάντα έψαχναν ευκαιρία να ξεφύγουν. Η ανέγερση του μεγάρου και η επέκταση του άρχισε το 1583. Συνεχή έργα θα πραγματοποιηθούν μέχρι τον 18°αιώνα και θα εργαστούν διάσημοι τεχνίτες όλων των εποχών, όπως ο Πιέτρο να Κορτόνα, Κάρλο Μαντέρνο, Μπορομίνι, Πανίνι και άλλοι. Οι σημαντικότεροι πάπες που θα αφήσουν τα ίχνη τους είναι ο Παύλος Ε’, ο Ουρβανός Η’, ο Αλέξανδρος Ζ’. Το μέγαρο εφοδιάστηκε με περιμετρικό οχυρωματικό τείχο, ενώ στο εσωτερικό του περιέκλειε έναν τεράστιο κήπο.

Το 1809 τα στρατεύματα του Ναπολέοντα καταλαμβάνουν την Ρώμη και συλλαμβάνουν τον Πάπα Πίο VII (1800-1823) και τον απελαύνουν στη Γαλλία. Το Κουϊρινάλε έχει επιλεγεί από την γαλλική κυβέρνηση ως κατοικία του αυτοκράτορα Ναπολέοντα. Εν αναμονή της διαμονής του Ναπολέοντα – η οποία στην πραγματικότητα δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί – το παλάτι προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις και στην μοντέρνα νεοκλασική μόδα.

Το Μάιο του 1814 ο Πάπας Πίος VII επιστρέφει στη Ρώμη και στην κατοχή του Κουϊρινάλε, όπου και εργάζεται αμέσως για να καθαρίσει όσο το δυνατόν τα ίχνη της κατοχής του Ναπολέοντα. Μεταξύ των πιο σημαντικών έργων περιλαμβάνονται οι τοιχογραφίες στην Καπέλα Παολίνα (cappella Paolina) και η τελική τακτοποίηση της Κρήνης των Διοσκούρων.
Ο τελευταίος πάπας που στεγάστηκε στο Κουϊρινάλε ήταν Πίος IX (1846-1878).

Το 1870, με την προσάρτηση της Ρώμης στο Βασίλειο της Ιταλίας, το Κουϊρινάλε (αφού απογυμνωθεί από τον τελευταίο πάπα) θα γίνει η κατοικία της βασιλικής οικογένειας. Για να μετατραπεί σε βασιλικό παλάτι από παλαιά παπική έδρα που ήταν, ανακαινίστηκε πλήρως, υιοθετώντας στις περισσότερες περιπτώσεις ένα πλούσιο στυλ Λουδοβίκου ΙΕ’.

Σε αυτό το συγκεκριμένο στυλ νεο-ροκοκό ταίριαξαν καλά τα έπιπλα του δέκατου όγδοου αιώνα που έφτασαν στο Κουϊρινάλε από τα διάφορα βασιλικά παλάτια, μέγαρα και επαύλεις σε όλη την Ιταλία. Απ’όλη την Ιταλία έφτασαν επίσης σημαντικοί πίνακες, και συλλογές ταπισερί που διατηρούνται μέχρι σήμερα. Από το παπικό παρελθόν παραμένουν μόνο μια συλλογή των μεγάλων ασιατικών βάζων, ορισμένες κονσόλες του 17ου αιώνα και μερικοί πίνακες ζωγραφικής.