Αμέσως μετά την απόβαση στο Άντσιο τον Γενάρη του ’44, όλη η μητροπολιτική περιοχή της Ρώμης (μαζί με τα περίχωρα) κηρύχτηκε «ζώνη πολεμικών επιχειρήσεων».  Η γερμανική παρουσία έγινε πιο αισθητή και εντάθηκε από τους Γερμανούς και τους φασίστες η αστυνόμευση και η καταστολή. Συνελήφθησαν αρκετά στελέχη της Αντίστασης και άρχισαν τα αντίποινα με θύματα από τον άμαχο πληθυσμό, σαν απάντηση στις πρώτες απόπειρες κατά των Γερμανών στρατιωτών.

Στις 23 Μαρτίου 1944 ένας λόχος του συντάγματος SS Polizeiregiment “Bozen”, ένα σύνταγμα με χρέη αστυνομίας αποτελούμενο από γερμανόφωνους Ιταλούς από την Άνω Αδίγη, κατηφόριζε με βηματισμό και τραγουδώντας την via Rosella  στο κέντρο της Ρώμης, επιστρέφοντας στον στρατώνα του ύστερα από εκπαίδευση σκοποβολής. Τσιλιαδόροι είχαν ειδοποιήσει τα 12 μέλη της GAP (Gruppi di Azione Patriottica) που είχαν στήσει την ενέδρα,  για την επικείμενη άφιξή του λόχου.

Τα πτώματα των Γερμανών στρατιωτών έχουν συλλεχθεί από τον δρόμο.

Via Rasella, αμέσως μετά την επίθεση

Ενώ οι Γερμανοί κατηφόριζαν την οδό, ανατινάχτηκε στο πέρασμά τους μια χειράμαξα οδοκαθαριστή, η οποία είχε προηγουμένως παγιδευτεί με εκρηκτικά. Ταυτόχρονα οι αντιστασιακοί έριχναν εναντίον τους και 4 αυτοσχέδιες χειροβομβίδες, ενώ άλλοι τους πολυβολούσαν. Κάποιες χειροβομβίδες που είχαν οι Γερμανοί στις ζώνες τους έσκασαν και αυτές από την έκρηξη. Αμέσως μετά οι Ιταλοί αντιστασιακοί διέφυγαν όλοι σώοι, χωρίς να συλληφθεί κανένας τους. Στην απόπειρα θα πεθάνουν 33 Γερμανοί στρατιώτες και 2 Ιταλοί περαστικοί. Άλλοι 4 Ιταλοί πολίτες θα πεθάνουν από τα πυρά των Γερμανών, όταν οι τελευταίοι κατά το χάος που επικρατούσε αμέσως μετά την έκρηξη θα αρχίσουν να πολυβολούν τα γύρω παράθυρα. Σε χρόνο ρεκόρ θα στηθούν στη γύρω περιοχή τα πρώτα μπλόκα και θα αρχίσουν οι αδιάκριτες συλλήψεις περαστικών και κατοίκων.

Αρχίζουν τα μπλόκα και οι συλλήψεις

Το ίδιο σημείο σήμερα. Διακρίνεται η αρχή της via Rasella.

Το σημείο της βομβιστικής επίθεσης χτες και σήμερα.

Η πρώτη διαταγή του ίδιου του Χίτλερ που έφτασε από το αρχηγείο της Βέρμαχτ όριζε την ανατίναξη όλης της συνοικίας και την εκτέλεση 50 πολιτών για κάθε νεκρό Γερμανό. Όμως, το ίδιο βράδυ έφτασαν νέες διαταγές, αυτή τη φορά πιο ήπιες, που διέταζαν την εκτέλεση 10 πολιτών για κάθε νεκρό Γερμανό, εντός 24 ωρών. Θα εκτελεστούν 335 άτομα – πέντε παραπάνω, λόγω λάθους – οι πιο πολύ ήδη κρατούμενοι των φυλακών.

Σήμερα

Κατηφορίζοντας σήμερα την via Rasella δεν θα δούμε πια τα ίχνη της έκρηξης. Έχουν περάσει 74 χρόνια και η όψη του δρόμου άλλαξε. Αλλά αν σταθούμε εκεί που η via Rasella συναντά την via del Boccaccio και σηκώσουμε το κεφάλι μας, θα δούμε ένα κτίριο που έμεινε ανέπαφο από τότε, με τον τοίχο διάτρητο από σφαίρες. Ξεχωρίζουν ακόμα τα ίχνη των μεμονωμένων ριπών. Προέρχονται από τις σφαίρες των Γερμανών που αμέσως μετά την έκρηξη, έντρομοι, σοκαρισμένοι και οργισμένοι,  άρχισαν να πυροβολούν ακατάσχετα και χωρίς λογική στα γύρω κτίρια, νομίζοντας πως πίσω από κάθε παράθυρο κρύβονταν και ένας εχθρός.

Το τέλος της via Rasella σήμερα

Ο τοίχος μιας κατοικίας διάτρητος από τις γερμανικές σφαίρες.

Διακρίνεται καθαρά μια ριπή πολυβόλου

Η via Rasella βρίσκεται εδώ.