Η Κρήνη των τεσσάρων Ποταμών (Fontana dei Quattro Fiumi) βρίσκεται στο κέντρο της πιάτσα Ναβόνα. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγμα τέχνης μπαρόκ. Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τον γλύπτη και ζωγράφο Gian Lorenzo Bernini (Μπερνίνι) το 1651 κατόπιν παραγγελίας του Πάπα Ιννοκέντιου Χ.

Η κρήνη βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας και αποτελείται από μια βάση με μια μεγάλη ωοειδή λεκάνη στο ύψος του δρόμου, κάτω από ένα μεγάλο μαρμάρινο σύμπλεγμα, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται τοποθετημένος ένας αιγυπτιακός οβελίσκος.

Τα γυμνά είναι οι αλληγορίες των τεσσάρων κύριων ποταμών της Γης, ένας για κάθε μία από τις τότε γνωστές ηπείρους, οι οποίοι παρουσιάζονται σαν γίγαντες που στηρίζονται στον κεντρικό βράχο, φτιαγμένο από τραβερτίνη. Οι φιγούρες των τεσσάρων ποταμών κατασκευάστηκαν από τέσσερις διαφορετικούς γλύπτες.

 Έτσι, ο Δούναβης δείχνει ένα από τα δύο στέμματα των Πανφίλι (Pamphili) που βρίσκονται στο μνημείο σαν να τονίζει την θρησκευτική εξουσία του Πάπα σε όλο τον κόσμο, ο Νείλος καλύπτει το πρόσωπό του με ένα πέπλο, αναφορά στο μυστήριο των πηγών του που παρέμειναν άγνωστες μέχρι τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, ο Ρίο ντέλα Πλάτα με νομίσματα που συμβολίζουν τα ασημένια νερά του, ο Γάγγης με ένα μακρύ κουπί που πλοϊμότητα του ποταμού.

Στο σιντριβάνι απεικονίζονται επτά ζώα, εκτός από το χάλκινο περιστέρι στην κορυφή του οβελίσκου και τα μικρά δελφίνια στο στέμμα των Πανφίλι. Ο οβελίσκος στην κορυφή του συμπλέγματος είναι ένας από τους δεκατρείς αιγυπτιακούς οβελίσκους που βρίσκονται στην Ρώμη και κατασκευάστηκε επί αυτοκρατορίας Δομιτιανού. Για την τοποθέτηση του πάνω στην κρήνη χρειάστηκε να κοπεί σε τέσσερα τμήματα.


 

Ένας θρύλος, που εξακολουθεί να είναι αρκετά δημοφιλής μέχρι σήμερα, συνδέεται με την αντιπαλότητα μεταξύ του Μπερνίνι και του άλλου μεγάλου δάσκαλου του μπαρόκ, Μπορομίνι (Borromini): Λέγεται λοιπόν πως το άγαλμα του Ρίο ντε λα Πλάτα έχει σηκωμένο το χέρι του για να προστατευθεί από την πιθανή κατάρρευση του κωδωνοστασίου ή του τρούλου της απέναντι εκκλησίας της Sant’Agnese in Agone, έργο του Μπορομίνι· επίσης και το άγαλμα του Νείλου καλύπτει το πρόσωπο του για να μην είναι αναγκασμένος να βλέπει την εκκλησία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν σαφή ιστορικό αναχρονισμό, αφού η κρήνη φτιάχτηκε μεταξύ του 1648 και 1651, ενώ η οικοδόμηση της εκκλησίας της Sant’Agnese in Agone από τον Μπορομίνι ξεκίνησε αμέσως μετά, το 1652.

 

Κρήνη

 

Η κρήνη αποκαταστήθηκε το 2009, ύστερα από δύο χρόνια εργασιών. Επειδή ένας από τους χειρότερους εχθρούς του μαρμάρου είναι τα περιττώματα των περιστεριών, το σύμπλεγμα εφοδιάστηκε με ένα, αόρατο από το κοινό, σύστημα χαμηλών ηλεκτρικών εκκενώσεων.

 

Χάρτης